تحلیل چالش‌ها و فرصت‌های صنعت مد ایران؛ از حقوق طراحان تا رشد برندهای لوکس. برند عروجی پیشگام در مسیر طراحی اصیل و مد پایدار ایرانی.
صنعت مد و پوشاک ایران در سال‌های اخیر با وجود رشد قابل‌توجه در تولید، طراحی و عرضه، هنوز نتوانسته جایگاه واقعی خود را در اقتصاد و صادرات به دست آورد.
کارشناسان حوزه نساجی و طراحی معتقدند که دلیل اصلی این مسئله، نبود حمایت ساختاری و قانونی از طراحان، تولیدکنندگان مستقل و برندهای ایرانی است.
چالش اصلی: نبود ساختار حرفه‌ای برای حمایت از طراحان
یکی از ضعف‌های اصلی صنعت مد کشور، نبود قوانین روشن درباره حقوق مالکیت فکری و ثبت طراحی لباس است.
در کشورهای توسعه‌یافته، هر طرح لباس یا دوخت خاص، به نام طراح ثبت می‌شود و کپی‌برداری از آن جرم محسوب می‌شود.
اما در ایران، بسیاری از طرح‌های اختصاصی — مخصوصاً در حوزه طراحی مانتو و لباس زنانه — بدون مجوز تکثیر می‌شوند.
این مسئله باعث می‌شود طراحان و برندهایی مانند عروجی که برای خلق طرح‌های منحصربهفرد سرمایه‌گذاری می‌کنند، نتوانند از حقوق معنوی و اقتصادی خود به‌درستی دفاع کنند.
بیمه، آموزش و زیرساخت: سه ضلع فراموش‌شده
بخش عمده‌ای از طراحان ایرانی به صورت آزادکار (Freelancer) فعالیت می‌کنند.
به همین دلیل از حمایت بیمه‌ای، بازنشستگی و مزایای رسمی بی‌بهره‌اند.
در کنار این مشکل، ضعف در آموزش فنی مدرن و نداشتن دسترسی به تجهیزات حرفه‌ای در کارگاه‌ها نیز بر چالش‌ها افزوده است.
در حالی‌که در بسیاری از کشورها، دولت‌ها برای توسعه مد ملی، بودجه‌های آموزشی، کارگاه‌های تخصصی و نمایشگاه‌های رسمی حمایت‌شده برگزار می‌کنند،
در ایران هنوز اتکای اصلی صنعت مد بر تلاش شخصی برندهای مستقل است.
فرصت برندهای لوکس ایرانی در این مسیر
با وجود تمام محدودیت‌ها، برندهای ایرانی که بر پایه کیفیت و طراحی اصیل فعالیت می‌کنند، توانسته‌اند مسیر تازه‌ای باز کنند.
برند عروجی نمونه‌ای از این جریان مدرن است:
ترکیب اصالت دوخت ایرانی با جواهردوزی دست‌ساز و استفاده از پارچه‌های فاخر ترک، باعث شده تا این برند جایگاه ویژه‌ای در میان علاقه‌مندان به مد لوکس ایرانی پیدا کند.
این مسیر نشان می‌دهد اگر ساختار حمایتی قوی‌تری شکل بگیرد، ایران می‌تواند به قطب مد منطقه‌ای در خاورمیانه تبدیل شود.
آینده صنعت مد ایران؛ نیاز به سیاست‌گذاری واقعی
کارشناسان تأکید دارند که رشد پایدار این صنعت نیازمند اصلاحات در سه سطح است:
- قوانین مالکیت فکری و کپی‌رایت طراحی لباس
- بیمه و حمایت اجتماعی برای طراحان و تولیدکنندگان مستقل
- ایجاد مراکز توسعه مد ملی برای آموزش و صادرات برندهای داخلی
تا زمانی که این اصلاحات اجرا نشود، ظرفیت‌های خلاقانه و فرهنگی طراحان ایرانی به‌طور کامل بالفعل نخواهد شد.
جمع‌بندی
صنعت مد ایران در نقطه‌ای ایستاده که می‌تواند به سرعت رشد کند، به شرط آن‌که حمایت هدفمند و هوشمندانه از طراحان و برندهای بومی صورت گیرد.
برندهایی مانند عروجی با سرمایه‌گذاری روی طراحی منحصربهفرد و کیفیت بالا، در عمل ثابت کرده‌اند که نوآوری در دل همین محدودیت‌ها هم ممکن است.
